Gepubliceerd: Ingrid Weel 12-3-16 07:00 © thinkstock.

Ruzie met een collega, een vervelend functioneringsgesprek, een ernstig zieke moeder of financiële problemen: allemaal redenen voor werknemers om zich ziek te melden. Volgens vrijwel alle arbodienstverleners in Nederland mankeert in ruim de helft van alle gevallen van ziekteverzuim de werknemer medisch gezien niets. De vereniging van bedrijfsartsen NVAB vermoedt zelfs dat het percentage nietmedisch verzuim nog hoger ligt, tussen de 70 en 80.

“Leidinggevenden weten vaak wel dat er wat speelt thuis of op het werk maar durven dat niet bespreekbaar te maken.” 

Thea Hulleman, directielid arbodienst Zorg van de Zaak

Met meer aandacht van de werkgever voor externe oorzaken kan het gemiddelde ziekteverzuim teruggebracht worden naar 2 procent, zeggen de arbodiensten. Nu ligt dat op 4 procent. “Werkgevers staren zich blind op het lichamelijke en psychische klachtenpatroon van medewerkers. Ze zijn zich niet bewust van de effecten van andere omliggende factoren op het welzijn”, zegt Thea Hulleman, directielid bij arbodienst Zorg van de Zaak, met 71.000 werkgevers als klant.

“Leidinggevenden weten vaak wel dat er wat speelt thuis of op het werk maar durven dat niet bespreekbaar te maken. Daarmee begaan ze een grote fout”, aldus Hulleman. “Ga met die werknemer in gesprek, want spanningen gaan niet weg als iemand thuisblijft. Vraag hoe de werknemer geholpen kan worden. Misschien moet iemand tijdelijk worden ontlast. Als je het negeert, is de kans groot dat de werknemer voor langere tijd uitvalt en echt ziek wordt.”

Loyaliteit

Persoonlijke factoren zoals opleiding, bewegings- en voedingsgewoonten en persoonlijkheid spelen ook een grote rol, zegt NVABvoorzitter Jurriaan Penders. “De ene werknemer gaat met een snotneus naar werk terwijl de ander zich nog eens omdraait en in bed blijft. Het besluit om te gaan werken of niet, hangt van veel meer af dan alleen medische aspecten. Hoe groter de loyaliteit aan de werkgever, zoals in veel kleine bedrijven, hoe minder snel een werknemer zich ziek meldt.”

“Bij de meeste ziekmelders spelen kwesties waardoor ze zich even niet opgewassen voelen tegen het werk.”

NVABvoorzitter Jurriaan Penders

Penders benadrukt daarbij dat er wel altijd echt iets aan de hand is. “Ik wil niet zeggen dat werknemers die zich ziek melden de boel belazeren. Dat is maar een heel klein deel. Bij de meeste ziekmelders spelen kwesties waardoor ze zich even niet opgewassen voelen tegen het werk.” Het kan het mislopen van een promotie zijn, te weinig uitdaging op het werk, een scheiding of een huilbaby.

Productieverlies

Er zijn al sectoren waar het ziekteverzuim bijna op 2 procent ligt, zoals in de horeca, de landen tuinbouw en bij de zakelijke dienstverlening. Daaronder vallen accountants, secretaresses, uitzendmedewerkers, etcetera. Aan het begin van deze eeuw lag het algehele ziekteverzuim op zo’n 5,5 procent. De Wet verbetering Poortwachter in 2002 verplichtte werkgevers meer werk te maken van ziekmeldingen. Dat leidde tot een lager ziekteverzuim.

Het is voor werkgevers financieel gezien verstandig om te proberen het verzuim nog verder te laten dalen, want een zieke werknemer kost tussen de 200 en 400 euro per dag. De zieke moet worden doorbetaald, en na enige tijd moet er ook vervanging komen of treedt er productieverlies op.

Hulleman: “Waar de werknemer aanvankelijk alleen wat klachten heeft, en zegt dat hij grieperig is, wordt het later toch een medisch probleem als er andere factoren meespelen.”